فرش دست باف ایرانی یکی از نمادهای برجسته هنر و فرهنگ ایران است که با تاریخچه‌ای طولانی و غنی، جایگاه ویژه‌ای در جهان دارد به همین دلیل نگهداری و مراقب از فرش دست باف از اهمیت بسیاری برخوردار است. با قالیشویی هشتگرد همراه باشید تا به بررسی ویژگی‌ها و روش های نگه داری از فرش دست باف بپردازیم.
تاریخچه فرش دست باف ایرانی
قدیمی‌ترین فرش دست باف جهان، فرش پازیریک، به دوره هخامنشیان بازمی‌گردد و نشان‌دهنده قدمت این هنر در ایران است. در دوران ساسانیان، فرش‌های ایرانی به عنوان کالای صادراتی به چین و دیگر کشورها ارسال می‌شدند. در دوره صفویان، هنر فرش‌بافی به اوج خود رسید و فرش‌های ایرانی با طرح‌ها و نقوش پیچیده و زیبا به شهرت جهانی دست یافتند.
ویژگی‌های فرش دست باف ایرانی
فرش‌های دست باف ایرانی به دلیل استفاده از مواد اولیه با کیفیت مانند پشم، ابریشم و پنبه، و همچنین رنگ‌های طبیعی، از دوام و زیبایی خاصی برخوردارند. اما باید توجه داشت که روش های نگهداری اشتباه ممکن است به فرش آسیب وارد کند و این گنجینه ارزشمند را از بین ببرد .
انواع فرش‌های دست باف ایرانی
فرش‌های دست باف ایرانی به دو دسته کلی قالی و قالیچه تقسیم می‌شوند. قالی‌ها معمولاً بزرگتر از 6 متر مربع هستند، در حالی که قالیچه‌ها اندازه‌های کوچکتری دارند.
برخی از معروف‌ترین انواع فرش‌های ایرانی عبارتند از:
- فرش تبریز: با طرح‌های پیچیده و استفاده از رنگ‌های زنده.
- فرش کاشان: با نقوش گل و بوته و استفاده از ابریشم.
- فرش قم: معروف به فرش‌های ابریشمی با طرح‌های ظریف و دقیق.
چطور از فرش دستباف مراقبت کنیم ؟
برای حفظ زیبایی و دوام فرش‌های دست باف، باید به نکات زیر توجه کرد:
1. شناخت عوامل مخرب
برای حفظ زیبایی و دوام فرش‌های دستباف، ابتدا باید عوامل مخرب را بشناسیم:
- نور خورشید: تابش مستقیم نور خورشید می‌تواند باعث رنگ‌پریدگی و شل شدن الیاف فرش شود.
- رطوبت: رطوبت محیط می‌تواند باعث رشد قارچ‌ها و بیدها شود که به فرش آسیب می‌رسانند.
- گرد و غبار: تجمع گرد و غبار در تار و پود فرش باعث کثیف شدن و فرسودگی آن می‌شود.
- حشرات: بید، سوسک و موریانه از جمله حشراتی هستند که به فرش دستباف آسیب می‌رسانند
2. مکان نگهداری مناسب
- فرش را در مکانی خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید و رطوبت قرار دهید.
- از قرار دادن فرش در زیر مبلمان سنگین یا راه‌های پر رفت و آمد خودداری کنید.
- در صورت نیاز به جابجایی فرش، آن را به آرامی و با احتیاط حمل کنید.
3. نظافت منظم
- به طور مرتب (حداقل هفته‌ای یک بار) فرش را جارو کنید تا گرد و غبار از روی آن پاک شود.
- در صورت ریختن مایعات یا مواد غذایی روی فرش، بلافاصله آنها را با پارچه‌ای تمیز و جاذب پاک کنید.
- برای لکه‌های جدی‌تر، از یک شوینده ملایم و مناسب فرش دستباف استفاده کنید.
- شستشوی کامل فرش دستباف باید توسط متخصصان قالیشویی انجام شود
4. محافظت از فرش
- برای جلوگیری از نفوذ گرد و غبار به عمق بافت فرش، از قالیچه‌های زیرپایی استفاده کنید.
- در صورت عدم استفاده از فرش برای مدت طولانی، آن را به درستی لوله کرده و در مکانی خشک و خنک نگهداری کنید.
5. نکات تکمیلی
- از قرار دادن فرش روی سطوح ناهموار و دارای درز و شکاف خودداری کنید.
- فرش را به صورت مستقیم روی سطوح چوبی، آهکی، گچی و خاکی پهن نکنید.
- قبل از پهن کردن فرش، از خشک بودن سطح مورد نظر اطمینان حاصل کنید.
نکات کلیدی نگهداری و مراقب از فرش دست باف
نظافت و نگهداری فرش دستباف نیاز به دقت و روش‌های خاصی دارد تا به بافت و رنگ آن آسیبی نرسد. در اینجا چند روش برای نظافت فرش دست باف آورده شده است:
- غبارگیری: قبل از شستشو، فرش را غبارگیری کنید. این کار می‌تواند با تکاندن فرش یا استفاده از جاروبرقی انجام شود. اگر فرش شما قدیمی است، از ضربات محکم خودداری کنید.
- شستشو با آب سرد: فرش را با آب سرد بشویید. از آب گرم استفاده نکنید زیرا ممکن است به رنگ و بافت فرش آسیب برساند.
- استفاده از شوینده ملایم: از شوینده‌های ملایم و مخصوص فرش دستباف استفاده کنید. شوینده‌های قوی ممکن است به الیاف فرش آسیب بزنند.
- پاک کردن لکه‌ها: لکه‌ها را بلافاصله پس از ایجاد پاک کنید. از پارچه‌ای تمیز و جاذب برای پاک کردن مایعات استفاده کنید. برای لکه‌های سخت‌تر، از شوینده‌های مخصوص استفاده کنید.
- خشک کردن صحیح: پس از شستشو، فرش را در مکانی خشک و خنک پهن کنید تا خشک شود. از قرار دادن فرش در معرض نور مستقیم خورشید خودداری کنید.
- محافظت از فرش: برای جلوگیری از نفوذ گرد و غبار به عمق بافت فرش، از قالیچه‌های زیرپایی استفاده کنید. در صورت عدم استفاده از فرش برای مدت طولانی، آن را به درستی لوله کرده و در مکانی خشک و خنک نگهداری کنید.
این روش‌ها به شما کمک می‌کنند تا فرش دستباف خود را به بهترین شکل ممکن نگهداری و نظافت کنید. آیا سوال دیگری در این زمینه دارید؟